import org.junit.jupiter.api.Test;
import static org.junit.jupiter.api.Assertions.assertEquals;
public class CalculatorTest {
@Test
void testAddition() {
Calculator calculator = new Calculator();
int result = calculator.add(2, 3);
assertEquals(5, result); // 실패! 왜? 구현 코드가 없으니까.
}
}
1.2.2 Green: 테스트 통과는 최소 노력으로.
테스트를 통과시키는 코드 작성.
복잡하게 고민하지 말고 “빨리 테스트 통과”에 집중!
public class Calculator {
public int add(int a, int b) {
return a + b; // 통과! 왜? 테스트가 요구한 기능만 구현했으니까.
}
}
1.2.3 Refactor: 이제 진짜 멋지게!
읽기 좋은 코드, 유지보수하기 쉬운 코드로 개선.
코드의 동작은 그대로, 구조는 깔끔하게!
public class Calculator {
// 향후 확장을 고려해 더 나은 구조로 개선
public int add(int a, int b) {
return calculate(a, b, "+");
}
// 공통 로직 처리 메서드 추가
private int calculate(int a, int b, String operation) {
switch (operation) {
case "+":
return a + b;
default:
throw new UnsupportedOperationException("Operation not supported");
}
}
}
✨ 1.3 왜 중요한가요?
🛡 안정성: 모든 기능에 대한 자동화된 테스트 보장.
📈 생산성 향상: 리팩토링 부담 감소.
“TDD를 하면 시간 낭비라고?” 아니요! 미래의 당신이 감사할 겁니다. 😎
🔥 1.4 장단점
장점
코드의 신뢰성 증가.
요구사항 변경에도 흔들리지 않는 튼튼한 구조.
버그 감소로 디버깅 시간 절약.
단점
초기 진입장벽 존재.
테스트 작성에 시간 투자 필요.
잘못된 테스트 설계 시 오히려 발목을 잡을 수 있음.
🙀 1.5 DDD(Domain Driven Design)와의 관계
TDD는 테스트를 통해 코드를 어떻게 구현할지에 초점을 둔 개발 방법론
DDD는 도메인 모델을 설계하여 무엇을 구현할지를 정의하는 철학
질문
TDD
DDD
왜 사용하는가?
기능의 동작을 보장하기 위해
비즈니스 요구사항을 시스템에 반영하기 위해
왜 시작하는가?
코드를 테스트하면서 명확한 피드백을 얻기 위해
요구사항과 도메인 모델을 기반으로 설계하기 위해
왜 중요한가?
코드의 안정성과 품질을 높이기 위해
복잡한 비즈니스 로직을 제대로 반영하기 위해
어떻게 다른가?
테스트 작성 → 코드 작성 → 리팩토링
요구사항 분석 → 도메인 설계 → 코드 작성
2. 테스트 코드
💡2.1 테스트 코드란 무엇인가요?
“내 코드, 정말 제대로 작동할까?”라는 질문에 대한 답을 미리 준비하는 개발자의 무기
프로그램의 기능이 의도대로 동작하는지 자동으로 확인
🛠 2.2 종류
2.2.1 단위 테스트 (Unit Test)
특징: 순수 비즈니스 로직(단일 메서드나 클래스)을 테스트
도구: @Mock, Mockito.
예시: UserService가 UserRepository를 올바르게 호출하는지 테스트
import org.junit.jupiter.api.Test;
import org.mockito.Mock;
import org.mockito.MockitoAnnotations;
import java.util.Optional;
import static org.mockito.Mockito.*;
import static org.junit.jupiter.api.Assertions.*;
class UserServiceTest {
@Mock
private UserRepository userRepository;
private UserService userService;
@Test
void should_ReturnUser_When_ValidIdProvided() {
// Mock 초기화
MockitoAnnotations.openMocks(this);
userService = new UserService(userRepository);
// Given
User mockUser = new User(1L, "Alice");
when(userRepository.findById(1L)).thenReturn(Optional.of(mockUser));
// When
User result = userService.getUserById(1L);
// Then
assertEquals("Alice", result.getName());
verify(userRepository, times(1)).findById(1L);
}
}
2.2.2 통합 테스트 (Integration Test)
특징: 여러 계층(Service, Repository 등)이 올바르게 연동되는지 확인
도구: @SpringBootTest
예시: 데이터 저장 및 조회가 잘 동작하는지 확인.
import org.junit.jupiter.api.Test;
import org.springframework.beans.factory.annotation.Autowired;
import org.springframework.boot.test.context.SpringBootTest;
import org.springframework.transaction.annotation.Transactional;
import static org.junit.jupiter.api.Assertions.*;
@SpringBootTest
@Transactional // 테스트 후 DB 롤백
class UserIntegrationTest {
@Autowired
private UserService userService;
@Autowired
private UserRepository userRepository;
@Test
void should_SaveAndRetrieveUser() {
// Given
User newUser = new User(null, "Bob");
// When
userService.saveUser(newUser);
User retrievedUser = userService.getUserById(newUser.getId());
// Then
assertNotNull(retrievedUser);
assertEquals("Bob", retrievedUser.getName());
}
}
2.2.3 End-to-End 테스트 (E2E Test)
특징: 시스템의 전체 흐름이 사용자 관점에서 잘 작동하는지 검증
도구: @SpringBootTest, TestRestTemplate
예시: 사용자 생성 후 조회 API가 올바르게 동작하는지 확인.
import org.junit.jupiter.api.Test;
import org.springframework.beans.factory.annotation.Autowired;
import org.springframework.boot.test.context.SpringBootTest;
import org.springframework.boot.test.web.client.TestRestTemplate;
import org.springframework.boot.web.server.LocalServerPort;
import static org.junit.jupiter.api.Assertions.*;
@SpringBootTest(webEnvironment = SpringBootTest.WebEnvironment.RANDOM_PORT)
class UserE2ETest {
@LocalServerPort
private int port;
@Autowired
private TestRestTemplate restTemplate;
@Test
void should_CreateAndRetrieveUser() {
// Given
String baseUrl = "http://localhost:" + port + "/users";
UserRequest userRequest = new UserRequest("Charlie");
// Step 1: 사용자 생성
UserResponse createdUser = restTemplate.postForObject(baseUrl, userRequest, UserResponse.class);
assertNotNull(createdUser);
assertEquals("Charlie", createdUser.getName());
// Step 2: 생성된 사용자 조회
UserResponse retrievedUser = restTemplate.getForObject(baseUrl + "/" + createdUser.getId(), UserResponse.class);
assertNotNull(retrievedUser);
assertEquals("Charlie", retrievedUser.getName());
}
}
🚦 2.3 Spring Boot 테스트에서 사용하는 Mock의 종류
2.3.1 @Mock
@Mock은 객체의 동작을 정의해서 의존성을 가짜로 만들어 줍니다.
주로 단위 테스트에서 사용하며, Mock 라이브러리인 Mockito를 함께 사용합니다.
import org.junit.jupiter.api.Test;
import org.mockito.Mock;
import org.mockito.MockitoAnnotations;
import static org.mockito.Mockito.*;
import static org.junit.jupiter.api.Assertions.*;
class UserServiceTest {
@Mock
private UserRepository userRepository; // 독립된 Mock 객체 생성
private UserService userService;
@Test
void should_ReturnUser_When_ValidIdProvided() {
// Mock 초기화
MockitoAnnotations.openMocks(this);
userService = new UserService(userRepository);
// Given
when(userRepository.findById(1L)).thenReturn(Optional.of(new User(1L, "Alice")));
// When
User result = userService.getUserById(1L);
// Then
assertEquals("Alice", result.getName());
verify(userRepository, times(1)).findById(1L);
}
}
2.3.2 @MockBean
@MockBean은 Spring Context에 등록된 빈(bean)을 Mock 객체로 바꿔줍니다.
덕분에 Controller, Service, Repository가 연동된 통합 테스트에서도 유용합니다.
import org.junit.jupiter.api.DisplayName;
import org.junit.jupiter.api.Test;
import org.springframework.beans.factory.annotation.Autowired;
import org.springframework.boot.test.context.SpringBootTest;
import org.springframework.boot.test.mock.mockito.MockBean;
import java.util.Optional;
import static org.mockito.Mockito.*;
import static org.junit.jupiter.api.Assertions.*;
@SpringBootTest
class OrderServiceTest {
@Autowired
private OrderService orderService;
@MockBean
private OrderRepository orderRepository; // Repository 빈을 Mock으로 대체
@Test
void should_ReturnOrder_When_OrderExists() {
// Given
Order mockOrder = new Order(1L, "ProductA", 3, "CREATED");
when(orderRepository.findById(1L)).thenReturn(Optional.of(mockOrder));
// When
Order result = orderService.getOrderById(1L);
// Then
assertNotNull(result);
assertEquals("ProductA", result.getProductName());
verify(orderRepository, times(1)).findById(1L);
}
}
2.3.3 @Spy
@Spy는 실제 객체를 사용하면서 특정 메서드만 Mocking할 수 있습니다.
로직의 일부만 제어하고 싶을 때 유용합니다.
import org.junit.jupiter.api.DisplayName;
import org.junit.jupiter.api.Test;
import org.mockito.Spy;
import static org.mockito.Mockito.*;
import static org.junit.jupiter.api.Assertions.*;
class OrderServiceTest {
@Spy
private OrderService orderService = new OrderService();
@Test
void should_MockSpecificMethod() {
// Given
doReturn(500).when(orderService).calculateTotalPrice(100, 5);
// When
int totalPrice = orderService.calculateTotalPrice(100, 5);
String status = orderService.getOrderStatus(1L); // 실제 메서드 실행
// Then
assertEquals(500, totalPrice); // Mocking된 결과 검증
assertEquals("COMPLETED", status); // 실제 동작 검증
// Verify
verify(orderService, times(1)).calculateTotalPrice(100, 5);
verify(orderService, times(1)).getOrderStatus(1L);
}
}
2.3.4 @SpyBean
@SpyBean은 Spring Context에 등록된 실제 빈을 Spy 객체로 감싸줍니다.
즉, Spring 빈의 실제 동작을 수행하면서 일부 메서드만 Mocking 할 수 있습니다.
import org.junit.jupiter.api.DisplayName;
import org.junit.jupiter.api.Test;
import org.springframework.beans.factory.annotation.Autowired;
import org.springframework.boot.test.context.SpringBootTest;
import org.springframework.boot.test.mock.mockito.SpyBean;
import static org.mockito.Mockito.*;
import static org.junit.jupiter.api.Assertions.*;
@SpringBootTest
class OrderServiceIntegrationTest {
@Autowired
private OrderService orderService;
@SpyBean
private OrderService spyOrderService;
@Test
void should_UseSpyBeanToMockSpecificMethod() {
// Given
doReturn(1000).when(spyOrderService).calculateTotalPrice(200, 5);
// When
int mockedResult = spyOrderService.calculateTotalPrice(200, 5); // Mock 동작
String status = spyOrderService.getOrderStatus(1L); // 실제 동작 실행
// Then
assertEquals(1000, mockedResult); // Mocking 결과
assertEquals("COMPLETED", status); // 실제 메서드 결과
// Verify
verify(spyOrderService, times(1)).calculateTotalPrice(200, 5);
verify(spyOrderService, times(1)).getOrderStatus(1L);
}
}
어노테이션
대상
설명
사용 예
@Mock
독립된 가짜 객체
Spring Context와 무관, 가짜 객체 생성
순수 단위 테스트
@MockBean
Spring 빈을 가짜로 대체
Spring Context에서 Mock 객체로 교체
Controller와 Service 연결 테스트
@Spy
실제 객체 (부분만 Mocking)
일부 메서드만 Mocking, 나머지는 실제 실행
실제 객체의 부분 테스트
@SpyBean
Spring 빈을 Spy 객체로 감싸기
Spring 빈을 감싸서 일부만 Mocking
실제 Spring 빈의 동작과 호출 검증
✨ 2.4 테스트코드를 구조적으로 깔끔하게 짜는 꿀팁
2.4.1 @Nested
import org.junit.jupiter.api.DisplayName;
import org.junit.jupiter.api.Nested;
import org.junit.jupiter.api.Test;
import static org.junit.jupiter.api.Assertions.*;
@DisplayName("OrderService 단위 테스트")
class OrderServiceTest {
private OrderService orderService = new OrderService();
@Nested
@DisplayName("주문 생성 테스트")
class CreateOrderTests {
@Test
@DisplayName("정상적으로 주문을 생성한다.")
void should_CreateOrder_Successfully() {
Order order = orderService.createOrder("ProductA", 3);
assertNotNull(order);
assertEquals("ProductA", order.getProductName());
}
}
@Nested
@DisplayName("주문 조회 테스트")
class GetOrderTests {
@Test
@DisplayName("존재하는 주문을 조회한다.")
void should_ReturnOrder_When_OrderExists() {
Order order = orderService.createOrder("ProductA", 3);
Order retrievedOrder = orderService.getOrderById(order.getId());
assertEquals(order, retrievedOrder);
}
}
}
2.4.2 @DisplayName
@DisplayName은 테스트의 목적이나 동작을 설명하는 이름을 추가
import org.junit.jupiter.api.DisplayName;
import org.junit.jupiter.api.Test;
import static org.junit.jupiter.api.Assertions.*;
@DisplayName("OrderService 테스트")
class OrderServiceTest {
private OrderService orderService = new OrderService();
@Test
@DisplayName("주문 생성 시 상품 이름과 수량이 올바르게 설정된다.")
void should_CreateOrder_With_CorrectDetails() {
Order order = orderService.createOrder("ProductA", 3);
assertNotNull(order);
assertEquals("ProductA", order.getProductName());
assertEquals(3, order.getQuantity());
}
}
2.4.3 @BeforeEach / @AfterEach
@BeforeEach: 각 테스트 실행 전 공통 작업을 수행
@AfterEach: 각 테스트 실행 후 정리 작업을 수행
import org.junit.jupiter.api.*;
import static org.junit.jupiter.api.Assertions.*;
class OrderServiceTest {
private OrderService orderService;
@BeforeEach
void setUp() {
orderService = new OrderService();
}
@Test
@DisplayName("주문 생성 시 상품 이름이 설정된다.")
void should_CreateOrder_With_ProductName() {
Order order = orderService.createOrder("ProductA", 3);
assertEquals("ProductA", order.getProductName());
}
@AfterEach
void tearDown() {
System.out.println("테스트 정리 작업 실행");
}
}
2.4.4 @TestMethodOrder + @Order
import org.junit.jupiter.api.*;
import org.junit.jupiter.api.MethodOrderer.OrderAnnotation;
import static org.junit.jupiter.api.Assertions.*;
@TestMethodOrder(OrderAnnotation.class) // @Order 어노테이션 기준으로 순서 지정
@DisplayName("OrderService 순서 지정 테스트")
class OrderServiceTest {
private static OrderService orderService;
@BeforeAll
static void setUp() {
orderService = new OrderService();
}
@Test
@Order(1)
@DisplayName("1. 주문을 생성한다.")
void testCreateOrder() {
Order order = orderService.createOrder("ProductA", 3);
assertNotNull(order);
assertEquals("ProductA", order.getProductName());
}
@Test
@Order(2)
@DisplayName("2. 주문을 조회한다.")
void testGetOrder() {
Order order = orderService.getOrderById(1L); // 1번 ID의 주문 조회
assertNotNull(order);
assertEquals("ProductA", order.getProductName());
}
@Test
@Order(3)
@DisplayName("3. 주문 상태를 변경한다.")
void testUpdateOrderStatus() {
Order updatedOrder = orderService.updateOrderStatus(1L, "COMPLETED");
assertEquals("COMPLETED", updatedOrder.getStatus());
}
}
2.4.5 @TestMethodOrder(MethodName.class)
import org.junit.jupiter.api.*;
import org.junit.jupiter.api.MethodOrderer.MethodName;
import static org.junit.jupiter.api.Assertions.*;
@TestMethodOrder(MethodName.class) // 메서드 이름 순서대로 실행
class OrderServiceTest {
@Test
void a_testCreateOrder() {
System.out.println("1. 주문 생성");
}
@Test
void b_testGetOrder() {
System.out.println("2. 주문 조회");
}
@Test
void c_testUpdateOrderStatus() {
System.out.println("3. 주문 상태 변경");
}
}
클린 코드는 단순히 잘 동작하는 코드가 아니라, 가독성, 유지보수성, 확장성이 뛰어난 코드를 의미합니다. 이는 협업과 장기적인 코드 품질을 유지하기 위한 필수적인 개발 철학 입니다.
1.2 클린 코드를 왜 해야 할까?
"이걸 내가 짰다고?"
클린 코드는 미래의 나 혹은 동료에게 친절한 코드
Dirty Code는 폭탄
A를 수정을 하니 B에서 터지네?
협업의 필수 조건
의도가 명확한 코드는 팀워크를 원활하게 만듭니다.
기술 부채는 무섭다
Dirty Code가 쌓이면 나중에 리팩토링이 아니라 재개발이 더 좋을수도….
1.3 리팩터링은 언제 해야 할까?
"이 코드, 이해가 안 돼!"
코드가 읽기 어려운 순간
"여기 고치면 저기 터지네?"
수정할 때마다 오류가 발생한다면
"이거 너무 반복되는 것 같은데?"
같은 코드가 여기저기 복붙되어 있다면?
"새로운 기능 추가가 너무 힘들어!"
확장하려는데 코드 구조가 방해된다면?
"테스트가 너무 어려워!"
단위 테스트를 작성하기 힘들다면?
2. 클린 코드의 기본 원칙
2.1 의미 있는 이름 짓기
// 나쁜 예
public void processData(List<String> data) {
for (String item : data) {
if (item.length() > 5) {
System.out.println(item);
}
}
}
// 좋은 예
public void printLongUserNames(List<String> userNames) {
final int MIN_NAME_LENGTH = 5;
for (String userName : userNames) {
if (userName.length() > MIN_NAME_LENGTH) {
System.out.println(userName);
}
}
}
정리
구체적이고 의도를 담은 이름을 사용
매직 넘버를 피하라
데이터의 의미를 이름에 반영
2.2 함수 분리 하기
// 나쁜 예
public void sendEmail(String recipient, String subject, String body) {
if (recipient == null || recipient.isEmpty()) {
throw new IllegalArgumentException("Recipient cannot be null or empty");
}
System.out.println("Connecting to SMTP server...");
System.out.println("Authenticating...");
System.out.println("Sending email to: " + recipient);
System.out.println("Subject: " + subject);
System.out.println("Body: " + body);
System.out.println("Email sent successfully.");
}
// 좋은 예
public void sendEmail(String recipient, String subject, String body) {
validateRecipient(recipient);
connectToSmtpServer();
authenticate();
deliverEmail(recipient, subject, body);
}
private void validateRecipient(String recipient) {
if (recipient == null || recipient.isEmpty()) {
throw new IllegalArgumentException("Recipient cannot be null or empty");
}
}
private void connectToSmtpServer() {
System.out.println("Connecting to SMTP server...");
}
private void authenticate() {
System.out.println("Authenticating...");
}
private void deliverEmail(String recipient, String subject, String body) {
System.out.println("Sending email to: " + recipient);
System.out.println("Subject: " + subject);
System.out.println("Body: " + body);
System.out.println("Email sent successfully.");
}
정리
하나의 함수는 하나의 역할만 수행 (sendEmail은 이메일 발송의 흐름만 관리)
복잡한 작업은 작은 함수로 분리
함수 이름은 동작과 목적을 명확히 표현
2.3 불필요한 주석 제거
// 나쁜 예
public void processTransaction(Account fromAccount, Account toAccount, double amount) {
// 송금 금액이 0보다 커야 합니다.
if (amount <= 0) {
throw new IllegalArgumentException("송금 금액은 0보다 커야 합니다.");
}
// 잔액 확인
if (fromAccount.getBalance() < amount) {
throw new IllegalStateException("계좌 잔액이 부족합니다.");
}
// 같은 계좌인지 확인
if (fromAccount.equals(toAccount)) {
throw new IllegalArgumentException("같은 계좌로 송금할 수 없습니다.");
}
// 송금 실행
fromAccount.withdraw(amount); // 돈을 출금합니다.
toAccount.deposit(amount); // 돈을 입금합니다.
// 송금 로그
System.out.println("송금 성공: " + amount + "원 전송됨.");
}
// 좋은 예
public void processTransaction(Account fromAccount, Account toAccount, double amount) {
// 비즈니스 규칙: 송금 금액은 0보다 커야 함
if (amount <= 0) {
throw new IllegalArgumentException("송금 금액은 0보다 커야 합니다.");
}
// 비즈니스 규칙: 송금 계좌 잔액이 부족하면 송금 불가
if (fromAccount.getBalance() < amount) {
throw new IllegalStateException("계좌 잔액이 부족합니다.");
}
// 비즈니스 규칙: 동일 계좌 간 송금 금지 (실수 방지 목적)
if (fromAccount.equals(toAccount)) {
throw new IllegalArgumentException("같은 계좌로 송금할 수 없습니다.");
}
// 송금 실행
fromAccount.withdraw(amount);
toAccount.deposit(amount);
// 로그 기록: 성공적인 송금을 기록 (보안 및 추적 목적)
System.out.println("송금 성공: " + amount + "원 전송됨.");
}
정리
주석은 코드가 아닌 의도를 설명
“어떻게”가 아닌 “왜”를 설명
주석 대신 명확한 변수와 함수 이름으로 의도를 드러냄
불필요한 주석은 제거하고, 코드는 가능한 자체적으로 읽히게 작성
2.4 코드 중복 제거
// 나쁜 예
public void printUserName(String name) {
System.out.println("User: " + name);
}
public void printAdminName(String name) {
System.out.println("Admin: " + name);
}
// 좋은 예
public void printName(String role, String name) {
System.out.println(role + ": " + name);
}
정리
DRY (Don’t Repeat Yourself) 원칙을 준수
2.5 복잡한 코드를 단순화하기
// 나쁜 예
if (user != null && user.getAge() > 18 && user.isActive()) {
// do something
}
// 좋은 예
if (isActiveAdultUser(user)) {
// do something
}
private boolean isActiveAdultUser(User user) {
return user != null && user.getAge() > 18 && user.isActive();
}
정리
조건문이 복잡하거나 여러 논리를 포함한다면 메서드로 분리
2.6 부정 표현을 긍정 표현으로 바꾸기
// 나쁜 예
if (!user.isInActive()) {
return "Inactive User";
}
return "Active User";
// 좋은 예
if (user.isActive()) {
return "Active User";
}
return "Inactive User";
정리
긍정적 변수명 사용
긍정적 조건문 작성
이중 부정 지양
2.7 else 문 사용 지양하기
// 나쁜 예
public void login(User user) {
if (user != null) {
if (user.isActive()) {
if (user.isVerified()) {
System.out.println("Login successful");
} else {
System.out.println("User is not verified");
}
} else {
System.out.println("User is inactive");
}
} else {
System.out.println("Invalid user");
}
}
// 좋은 예
public void login(User user) {
if (user == null) {
System.out.println("Invalid user");
return;
}
if (!user.isActive()) {
System.out.println("User is inactive");
return;
}
if (!user.isVerified()) {
System.out.println("User is not verified");
return;
}
// 모든 조건을 통과한 경우
System.out.println("Login successful");
}
// 더 좋은 예
public void login(User user) {
String validationResult = validateUser(user);
if (!validationResult.equals("Valid")) {
System.out.println(validationResult);
return;
}
// 모든 조건을 통과한 경우
System.out.println("Login successful");
}
private String validateUser(User user) {
if (user == null) {
return "Invalid user";
}
if (!user.isActive()) {
return "User is inactive";
}
if (!user.isVerified()) {
return "User is not verified";
}
return "Valid";
}